HYDROCORTISONE - هيدروكورتيزون
| موارد مصرف | هيدروكورتيزون براي‌درمان جايگزيني هورموني در نارسايي‌غده فوق كليوي استفاده مي‌شود. اين داروهمچنين در درمان علامتي بيماريهاي‌التهابي مانند بيماري التهابي روده وهموروئيد و نيز واكنش‌هاي ازديادحساسيت مانند شوك آنافيلاكتيك‌آنژيوادم و در جهت سركوب كردن‌سيستم ايمني استفاده مي‌شود.هيدروكورتيزون در هيپرپلازي مادرزادي‌غده فوق كليه، ادم مغزي و شوك نيز موثراست. اين دارو همچنين جهت تشخيص‌سندرم كوشينگ و افسردگي اندوژن به‌كارمي‌رود. | ||
| موارد منع مصرف | 1 ـ تزريق داخل مفصلي‌اين دارو در مواردي مثل جراحي ترميمي‌مفاصل، اختلالات انعقادي خون، شكستگي‌داخل مفصلي، عفونت اطراف مفصل ياسابقه ابتلا به‌آن، پوكي استخوان اطراف‌مفصل به‌دلايلي غير آرتريت و مفصل‌ناپايدار نبايد مصرف شود. 2 ـ اين دارو در پيشگيري از سندرم زجرتنفسي نوزادان، در صورت وجودآمنيونيت، عفونت يا تب، عفونت با هرپس،عدم كفايت جفت و پارگي زودرس غشاءنيز نبايد مصرف شود. | ||
| مکانیسم اثر | اين دارو باعبور از غشاءسلولي به‌گيرنده‌هاي خود در سيتوپلاسم‌متصل شده و كمپلكس دارو ـ گيرنده واردهسته سلولي مي‌شود. اين كمپلكس‌بااتصال به‌نواحي خاصي از DNA موجب‌تحريك روند رونويسي mRNA و به‌دنبال‌آن ساخت آنزيم‌هايي مي‌گردد كه در نهايت‌مسئول اثرات سيستميك‌كورتيكواستروئيدها مي‌باشند. اين داروباجلوگيري از تجمع سلولهاي التهابي درناحيه التهاب، مهار فاگوسيتوز و آزادشدن‌آنزيم‌هاي مسئول در التهاب و مهار ساخت‌و آزادشدن واسطه‌هاي شيميايي التهاب‌اثرات ضدالتهابي خود را اعمال مي‌كند. | ||
| فارماکونتیک | هيدروكورتيزون سريعا وبه‌خوبي از دستگاه گوارش جذب مي‌شود.شكل تزريقي آن نيز از عضله به‌خوبي‌جذب مي‌شود. به‌طور عمده در كبد ومقاديري نيز در كليه و بافتهابه‌متابوليت‌هاي غيرفعال تبديل مي‌شود. | ||
| هشدارها | 1 ـ استفاده طولاني مدت آن دركودكان مي‌تواند منجر به‌مهار رشد شود. 2 ـ به‌دنبال مصرف اين دارو ممكن است‌تست‌هاي بررسي عملكرد محورهيپوتالاموس ـ هيپوفيز ـ غده فوق كليوي‌دچار اختلال شود. 3 ـ در افراد مسن و به‌خصوص خانم‌هاي‌يائسه، شانس ايجاد پوكي استخوان وافزايش فشارخون، بالا مي‌رود. 4 ـ در صورت نياز به‌جراحي و يا درمان‌اضطراري و نيز مصرف دارو در بيماران‌ديابتي، بايد احتياط كرد. | ||
| عوارض جانبی | درمان درازمدت باهيدروكورتيزون، بيمار را از جهت ابتلابه‌بيماريهاي عفوني مستعد مي‌كند و ازطرفي علائم عفونت نيز پنهان مي‌شود.مصرف مقادير بالاي هيدروكورتيزون‌مي‌تواند اختلالات رواني را تشديد كند. آب‌مرواريد كاهش يا تاري ديد و تكرر ادرار وپرنوشي، قرحه‌گوارشي، علائم‌شبه‌كوشينگ، آكنه، درد در ناحيه سريني‌و افزايش فشارخون از عوارض جانبي‌دارو هستند. | ||
| تداخل دارویی | مصرف همزمان اين‌دارو با ريفامپين، داروهاي ضدصرع مانندكاربامازپين، فنوباريبتال، فني‌توئين وپريميدون موجب تسريع متابوليسم‌هيدروكورتيزون و كاهش اثر دارومي‌گردد. اين دارو ممكن است باعث كاهش‌اثر داروهاي پائين آورنده قندخون و ياداروهاي كاهنده فشارخون گردد. | ||
| نکات قابل توصیه | 1 ـ براي به‌حداقل‌رساندن تحريك گوارشي شكل خوراكي‌هيدروكورتيزون بايد بعد از غذا مصرف‌شود. 2 ـ از قطع ناگهاني مصرف دارو بعد ازاستفاده طولاني (بيش از 3 هفته) پرهيزشود. 3 ـ در طول درمان، مصرف سديم بايستي‌محدود شده و مصرف مكمل‌هاي حاوي‌پتاسيم توصيه مي‌شود. 4 ـ معاينات چشم پزشكي در طول درمان‌دراز مدت، به‌طور مرتب بايد انجام گيرد. مقدار مصرف خوراكي: بزرگسالان: در بيماري آديسون و يامتعاقب برداشتن غده فوق كليوي به‌ميزان30mg/dayـ20 در دو مقدار منقسم تجويزمي‌گردد. مقدار بيشتر در هنگام صبح ومقدار كمتر در هنگام عصر مصرف مي‌شود. كودكان: به‌منظور جانشين درماني‌هورموني به‌ميزان mg/day 30ـ10 و درمقادير منقسم تجويز مي‌گردد. تزريقي: بزرگسالان: در نارسايي حاد غده فوق‌كليوي به‌صورت تزريق داخل وريدي‌به‌مقدار 100 ميلي‌گرم هر 8ـ6 ساعت همراه‌با كلرورسديم 0/9% انفوزيون مي‌گردد. درساير موارد، دارو به‌صورت تزريق ياانفوزيون آهسته داخل وريدي به‌ميزان500 ـ100 ميلي‌گرم، 3 تا 4 بار در روزباتوجه به‌نياز بيمار تجويز مي‌گردد. كودكان: به‌صورت تزريق آهسته داخل‌وريدي و به‌ميزان 25 ميلي‌گرم در كودكان‌كمتر از يكسال، 50 ميلي‌گرم در كودكان5 ـ1 سال و 100 ميلي‌گرم در كودكان 12ـ6سال تجويز مي‌گردد. | ||
| مقدار مصرف | |||
| اشکال داروئی | Enema: 100 mg/60 ml For Injection: 100 mg, 500 mg Tablet: 10 mg | ||